Zazwyczaj na Zdrowostkach jest luźno i wesoło, ale przyszedł czas pogadać na poważnie, bo temat jest ważny. Dzieci są ważne!
Żywienie dzieci, ich nawyki żywieniowe, stan odżywienia i zdrowie mają ogromne przełożenie na jakość ich życia w przyszłości jako dorosłych.
Najczęściej obserwowanym skutkiem nieprawidłowego stylu życia wśród dzieci jest nadwaga oraz rosnąca w zastraszającym tempie otyłość. W Polsce ten problem dotyczy niemal co trzeciego dziecka, a przewidywania na kolejne lata nie są pocieszające. Według Światowej Organizacji Zdrowia w naszym kraju w nieco ponad dekadzie problem otyłości wśród maluchów wzrósł dwukrotnie.
Badania potwierdzają, że występowanie otyłości wśród dzieci jest ściśle skorelowane z wystąpieniem otyłości w wieku dorosłym. Kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych i zdrowego trybu życia w dzieciństwie jest kluczowe do uniknięcia w dorosłości powikłań związanych z nieprawidłowym stylem życia. Nadmierna masa ciała wśród najmłodszych może prowadzić zarówno do krótkotrwałych, jak i długofalowych skutków. Istnieje duże prawdopodobieństwo, iż występowanie otyłości w wieku dziecięcym prowadzi do konsekwencji zdrowotnych takich jak: nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, insulinooporność, cukrzyca typu 2, zespół policystycznych jajników czy niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Fizyczne schorzenia to nie wszystko. U osób młodych dotkniętych nadmierną masą ciała obserwuje się wzrost ryzyka zaburzeń psychicznych takich jak depresja, lęk, zaburzenia emocjonalne czy niska samoocena.
Dlatego tak często czepiamy się tej żywności dla dzieci, która ma piękne, kolorowe opakowania, ale środku nierzadko przepis na naprawdę poważne zaburzenia zdrowotne.
Co sprawia, że problem nadprogramowych kilogramów jest tak duży? Powodów jest kilka, ale bezpośredni jest jeden – dzieci jedzą zbyt kaloryczne produkty w stosunku do ich zapotrzebowania. WHO za przyczynę nadwagi i otyłości obwinia przede wszystkim wysokoenergetyczną żywność, obfitującą w cukry proste oraz tłuszcze, czyli słodycze, wafelki, cukierki, czekoladki, żelki, ciasteczka, dania fast food, słodkie napoje, słone, tłuste przekąski i tak dalej.
Warto wiedzieć, że dzieci rodzą się z biologiczną predyspozycją do preferowania słodyczy. Postawiono hipotezę, że ta predyspozycja ewoluowała, aby przyciągnąć dzieci do żywności o dużej zawartości energii. Chociaż mogło to poprawić przeżycie w środowiskach historycznie charakteryzujących się niedoborem żywności, jest to zupełnie nieaktualne w dzisiejszych czasach, w których dzieci są otoczone obfitością słodkich, niezdrowych pokarmów i napojów, które narażają je na ryzyko nadmiernego przybierania na wadze. Co robić, żeby zachęcać dzieci do zdrowego jedzenia? Świecić przykładem! Nawyki żywieniowe i strategie żywieniowe rodziców są najbardziej dominującymi wyznacznikami zachowań żywieniowych i wyborów żywieniowych dziecka, mamy na to solidne badania!
Mam nadzieję, że już wszyscy wiemy, że nie trzeba w 100% eliminować produktów, które są w ogólnym rozumieniu niezdrowe. Jeśli raz na jakiś czas dziecko zje batonik to naprawdę nic się nie stanie, trzeba tylko zachowywać w tym wszystkim umiar, dbać o dobre podstawy i utrzymywać zdrowy balans!
Drugim najważniejszym aspektem w kwestii zdrowia i zapobiegania nadmiernym kilogramom jest ruch! Aktywność fizyczna ma ogromne znaczenie dla zdrowia. I niestety, tutaj też statystyki nie są ciekawe. Z roku na rok obserwuje się coraz niższą aktywność fizyczną wśród dzieci przy jednoczesnym wydłużeniu czasu spędzanego przed ekranami komputera, telewizora czy telefonu. Ruch pozytywnie wpływa na rozwój kości, mięśni, pobudza pracę płuc i serca, a także wpływa na układ pokarmowy. W kontekście nadmiernej masy ciała, aktywność fizyczna i prawidłowe odżywianie to złoty klucz do sukcesu!
W tym tekście często padają sformułowania „zdrowe jedzenie”, „dobre nawyki żywieniowe”, „prawidłowe odżywianie”. Co to znaczy i skąd brać informacje na temat tego, co, jak często i ile dzieci powinny jeść? Najłatwiej będzie z Piramidy Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży, którą zaprojektował Instytut Żywności i Żywienia! W ciągu lat piramida się zmieniała, bo to, co wiemy na temat żywności, również cały czas się zmienia, na tym polega nauka!
Zasada z Piramidą jest dość prosta – te produkty, które leżą u podstawy, dzieciaki powinny jeść najczęściej w ciągu dnia, a te, które są na samym szczycie – najrzadziej. Przejdźmy przez nią krótko. U podstawy podstaw – aktywność fizyczna, nieodłączny element każdego dnia! Warzywa i owoce powinny stanowić bazę żywienia, im ich więcej, im są bardziej różnorodne, tym lepiej! Zaraz za nimi są produkty zbożowe, najlepiej pełnoziarniste. Dostarczają błonnik, witaminy i liczne składników mineralnych. Następnie bardzo ważny w diecie dziecka nabiał, który przede wszystkim ma dostarczyć wapnia niezbędnego do prawidłowej budowy kości. Kolejne są źródła białka – chuda mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych. Na samym szczycie widnieją roślinne źródła tłuszczu – oleje roślinne, orzechy, pestki i nasiona, które są bardzo ważne dla układu nerwowego i dobrej pracy mózgu. Obok dodatkowe, równie ważne informacje o odpowiednim nawodnieniu, myciu zębów, unikaniu słodyczy, niedosalaniu potraw, konieczności monitorowania swojej wagi i wzrostu oraz wysypianiu się.
Żywienie maluchów to niełatwy temat, ale zdecydowanie warto go zagłębiać, bo wpływa na zdrowie, rozwój i przyszłość dzieci. A dzieci są ważne!
Artykuł autorstwa mgr dietetyki Anny Thomas.
Bibliografia:
