Tag: ALERGENY

Hej!

Dziękuję, że tu wpadłeś. Tak jak obiecałam na Zdrowostkach, przed nami kolejna część lekcji o alergenach. 

Wiesz jakie produkty są głównie odpowiedzialne za alergie i wskazywane w oznakowaniu? Nie? To rzuć jeszcze raz okiem: 

– Zboża, które cechuje zawartość glutenu 

– Skorupiaki oraz ich pochodne 

– Ryby oraz ich pochodne 

– Mleko oraz Produkty nabiałowe, w tym produkty z laktozą 

– Orzechy i ich pochodne 

– Orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne

– Seler i jego pochodne

 – Soja i jej pochodne 

– Sezam i jego pochodne 

– Gorczyca 

– Jaja 

– Mięczaki i ich pochodne 

– Dwutlenek  siarki oraz siarczyny

– Łubin i produkty pochodne 

Wiele osób zmaga się z alergią na fistaszki. Czy wiesz, że orzeszki ziemne są uważane za głównego winowajcę anafilaksji (wstrząsu anafilaktycznego), w tym również śmierci z tego powodu? 

Po tym jakże króciutkim wprowadzeniu, czas na przejście do najważniejszej części lekcji:

Mam alergię – jak czytać etykiety?

Zacznę od tego, że zamieszczanie informacji o alergenach pokarmowych w  etykietowaniu produktów spożywczych jest bardzo ważne. Producenci są ZOBLIGOWANI do umieszczania na swoich artykułach jasnej informacji o występowaniu wszelkich składników lub substancji pomocniczych w przetwórstwie żywności powodujących alergie lub reakcje nietolerancji (lub uzyskanych z tych substancji) użytych przy wytworzeniu lub przygotowaniu żywności i nadal obecnych w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie, w każdym rodzaju żywności.

Dotyczy to również tej żywności, która jest sprzedawana bez opakowania, oferowana w zakładach żywienia zbiorowego lub sprzedawana na odległość. Jest to bardzo ważny element bezpieczeństwa żywności, ponieważ brak informacji o alergenach i składzie produktów (które powinny być w każdym ww. przypadku dostępne) stanowi realne ryzyko dla zdrowia konsumenta. Dla wielu klientów ta informacja staje się decydującym kryterium w doborze danego artykułu spożywczego. Ma to swoje wielkie uzasadnienie w przypadku osób cierpiących na jakiekolwiek alergie bądź nietolerancje pokarmowe. Z uwagi na to, zagwarantowanie konsumentowi dostępu do rzetelnych informacji o wybieranym produkcie jest obowiązkiem każdego producenta. Wedle rozporządzenia obowiązującego w UE, składniki te powinny być wyszczególnione w taki sposób, aby były jak najbardziej widoczne, czytelne i odróżniające się od innych. Stosuje się przy tym różnego rodzaju style czcionek oraz kolory tła.

Ważnym jest też, abyś zwrócił uwagę na zwrot, którym posłużył się producent „może zawierać” albo „może zawierać śladowe ilości”. 

Może nie oznacza, że musi! 

Producenci są odpowiedzialni za zapewnienie bezpieczeństwa produktu. Możliwość wystąpienia reakcji niepożądanej występuje nawet przy niewielkie ilości składnika alergennego. Dlatego, jeżeli obecność alergenu jest niezamierzona i nieunikniona technicznie, a producent dokonał wszelkich starań by takie ryzyko wyeliminować, producenci mogą (nieobligatoryjnie) informować konsumenta używając różnych sformułowań, by dać konsumentowi informacje o ewentualnych zagrożeniach. 

Na przykład na hali produkcyjnej, w której wytwarza się hummus, na tej samej taśmie godzinę wcześniej produkuje się musztardę. Musztarda, jak wiemy, zawiera alergen – gorczycę. Producent jest odpowiedzialny za zapobieganie zanieczyszczeniu krzyżowemu, jednakże, jeśli istnieje ryzyko, że alergen jakim jest gorczyca może zanieczyścić humus – poinformuje o tym konsumenta.

Jednakże, „asekuracyjne” zamieszczanie informacji o niezamierzonej obecności alergenów nie jest właściwe. Skutkuje bowiem ograniczeniem określonym grupom konsumentów (uczulonych na dane alergeny) dostępnego asortymentu żywności, który ich zwyczajowo zawierać nie powinien. Istotne jest więc, aby przedsiębiorcy nie nadużywali tej możliwości w nieuzasadnionych sytuacjach i żeby takie znakowanie nie zastępowało faktycznych działań firmy, w celu wyeliminowania zanieczyszczenia produktów alergenami. 

Podam kilka przykładów oznaczeń składników alergennych, które możesz spotkać na etykietach produktów spożywczych: 

1. Składniki: woda, gorczyca biała i czarna, ocet spirytusowy, cukier, sól, przyprawy, estragon, barwnik: kurkumina

A tak dla przećwiczenia zdrowostkowej wiedzy: na podstawie powyższego składu, powiedz co to może być za produkt spożywczy? 

2. Składniki: pomidory (148 g pomidorów na 100g ketchupu), ocet, cukier, sól, ekstrakt przypraw i ziół (zawierają seler), przyprawy
3. Składniki: 84% płatki owsiane, 9,5% cukier trzcinowy, błonnik z cykorii, owoce liofilizowane (1,2% truskawka, 1,2% malina), naturalne aromaty.
4. Może zawierać: mleko, soję i zboża zawierające gluten
5. Wino białe wytrawne (zawiera siarczyny)
6. Emulgator: lecytyny (z soi)

Wymieniać mogę naprawdę wiele. Jak widzisz, ważność prawidłowego oznaczania produktów spożywczych składnikami alergennymi jest niezwykle istotna, w szczególności dla tych osób, które zmagają się alergiami bądź nietolerancjami.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wydaje opinie odnośnie znakowania produktów oraz ustalania głównych alergenów. Na tej podstawie powstają przepisy w tym również dotyczące znakowania żywności. 

Ale uwaga! Alergię można mieć nie tylko na składniki wskazane powyżej. Na szczęście przepisy zobowiązują przedsiębiorców do podania pełnego składu produktu na etykiecie. Dzięki temu osoby, które mają alergie krzyżowe, często dość rzadkie np. na jabłka, ziemniaki czy pomidory, czytając etykiety mogą dokonywać świadomego wyboru przy zakupie produktów. 

Na zakończenie lekcji o alergenach w żywności, podrzucam Ci zadanie domowe 🙂

Podczas najbliższych zakupów w sklepie, przejdź się różnymi alejkami i posprawdzaj etykiety produktów spożywczych ze szczególnym uwzględnieniem składników alergennych (wytłuszczonych/pogrubionych – wyróżnionych na etykiecie). Weź jakieś płatki, konserwę rybną, napój roślinny albo morele suszone. Prześledź skład i odpowiedz na pytanie: czy obowiązkowe oznaczanie składników alergennych na etykietach produktów spożywczy zwiększa bezpieczeństwo konsumentów?

Bibliografia:

1. Matuszewska E., Kaczmarek M., Semeniuk J. – „Doustne próby prowokacyjne w diagnostyce alergii i nietolerancji pokarmowej”, Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i ¯żywienie Dziecka 2000, s. 239-243 
2. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności 
3. Talley N.J., Kane S.V., Wallace M.B. -„Jelito cienki, jelito grube, trzustka. Seria gastroenterologa i hematologa w praktyce klinicznej”, wyd. I polskie, red. Chojnacki J., 2013, str. 148 – 149 
4. Michalczuk M., Sybilski A.J. – „Nietolerancje pokarmowe”, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2010, s. 189 – 193 
5. ZAWIADOMIENIE KOMISJI z dnia 13.7.2017 r. dotyczące przekazywania informacji o substancjach lub produktach powodujących alergie lub reakcje nietolerancji, wymienionych w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. 13.07.2017, C(2017) 4864 final 
6. Sałata B. – „Wymagania w zakresie znakowania produktów spożywczych”, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, ISBN 978-83-63411-52-7, Radom, 2015, s. 5-6,